Ζώντας ως ΑμεΑ έπειτα από τροχαίο στην Ελλάδα του 2025: Η καθημερινότητα μιας αόρατης ανισότητας

Ζώντας ως ΑμεΑ έπειτα από τροχαίο στην Ελλάδα του 2025: Η καθημερινότητα μιας αόρατης ανισότητας

Του Πάνου Ιωάννου

3 Δεκέμβρη Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία.

Τι σημαίνει άραγε να ζει κάποιος ΑμεΑ στην Ελλάδα το 2025; Σίγουρα ΔΕΝ σημαίνει συμπερίληψη, πραγματικό σεβασμό και ικανοποίηση των αναγκών και των δικαιωμάτων του. Σίγουρα ΔΕΝ σημαίνει ίση μεταχείριση από κράτος και κοινωνία. Επειδή η Αναπηρία είναι ένα πολυπαραγοντικό κοινωνικό φαινόμενο που σίγουρα δεν μπορεί να αναλυθεί διεξοδικά σε ένα κείμενο θα καταπιαστώ με την κατηγορία της επίκτητης αναπηρίας από τροχαίο. Τα προσωπικά μου βιώματα ως αδερφός 26χρονου νέου με βαριά αναπηρία έπειτα από τροχαίο που του προκάλεσε εγκληματίας οδηγός, είναι αρκετά για να μπορέσω να διατυπώσω αναλυτικά τα εξοντωτικά εμπόδια που καλείται να αντιμετωπίσει ένας επιζών με αναπηρία από τροχαίο στην Ελλάδα του σήμερα.

Όπως καταλαβαίνετε όλοι και όλες, όσοι και όσες δεν γεννήθηκαν με αναπηρία αλλά την απέκτησαν στο διάβα της ζωής τους αναλογίζονται τη ζωή τους με τη διάκριση Πριν και Μετά (την αναπηρία). Η σκέψη αυτή συμβαίνει φυσιολογικά ανεξαρτήτως του πόσο φιλικό και συμπεριληπτικό είναι το κράτος που μένει ο ΑμεΑ. Είναι σίγουρο όμως, ότι ειδικά στην Ελλάδα η παραπάνω σκέψη πάντα έχει αρνητικό περιεχόμενο για τους ανθρώπους με επίκτητη αναπηρία, αφού λόγω της αναπηρίας τους βιώνουν πλέον καθημερινά στη "νέα" τους ζωή, την ανισότητα και την περιθωριοποίηση από το ελληνικό κράτος και την βαθιά συντηρητική ελληνική κοινωνία. Κόντρα σε όλα αυτά ο Άνθρωπος με Αναπηρία λόγω τροχαίου καλείται να υπερβεί δυσθεώρητα εμπόδια στη καθημερινότητά του προκειμένου να κρατηθεί στη ζωή.

Πρώτο και βασικότερο, εφόσον φυσικά επιβιώσει έπειτα από μήνες νοσηλείας σε ΜΕΘ και κρίσιμα χειρουργεία, το θύμα τροχαίου καλείται να παλέψει για την όσο το δυνατόν καλύτερη αποκατάστασή του σε κάποιο εξειδικευμένο κέντρο αποκατάστασης. Έλα όμως που στην Ελλάδα δεν υπάρχουν δημόσια κέντρα αποκατάστασης (εκτός από ένα το οποίο υπολειτουργεί και δεν δέχεται βαριά περιστατικά). Η μεταφορά από το δημόσιο νοσοκομείο σε κέντρο αποκατάστασης γίνεται αμέσως μόλις σταθεροποιηθεί η υγεία του θύματος. Με το που επιβιώσει λοιπόν κάποιος από τροχαίο έγκλημα, η οικογένειά του προτού καλά καλά συνέλθει από το απερίγραπτο σοκ που της προκάλεσε το τροχαίο, έρχεται αντιμέτωπη με την ανυπαρξία κρατικής πρόνοιας και πρόβλεψης για το τι μέλει γενέσθαι με την ζωή του ανθρώπου τους. Ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, λοιπόν, οι οικογένειες μεταφέρουν τον οικείο τους, σε ιδιωτικό κέντρο αποκατάστασης και εκεί αρχίζει το μεγάλο φαγοπότι της ιδιωτικής πρωτοβουλίας πάνω στα συντρίμμια και τα απομεινάρια του επιζώντα διαλυμένου σωματικά και ψυχικά ασθενή και της επίσης εξαντλημένης οικογένειάς του. Τα ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης στην Ελλάδα ανήκουν αποκλειστικά σε μεγαλοεπιχειρηματίες κλινικάρχες που κάθε άλλο παρά για την υγεία των ασθενών νοιάζονται. Διαχρονικός νταβατζής στο μέγα φαγοπότι των ιδιωτών κλινικαρχών είναι φυσικά το ελληνικό κράτος των εκάστοτε κυβερνώντων που δεκαετίες τώρα δεν έχουν καν επιδιώξει να δημιουργήσουν δημόσια κέντρα αποκατάστασης, ρίχνοντας έτσι ολόκληρες οικογένειες στα νύχια των μεγάλων αρπακτικών της ιδιωτικής υγείας. Θέλοντας και μη λοιπόν οι οικογένειες και τα θύματα μπαίνουν στον χορό και αναγκάζονται να ξεπουλήσουν κυριολεκτικά ό,τι έχουν και δεν έχουν για να καταφέρουν να βρουν τα μηνιαία δυσθεώρητα ποσά που ζητάει ο μεγαλοεπιχειρηματίας ιδιώτης για να παραμείνει ο ασθενής στο κέντρο του. Και σαν να μην έφταναν τα υπερκέρδη που αποκομίζουν οι κλινικάρχες από τις ανυπεράσπιστες οικογένειες των θυμάτων, παίρνουν για έναν ολόκληρο χρόνο από το ίδιο το κράτος και ποσοστό περίθαλψης από την ασφάλεια υγείας του ασθενούς. Δηλαδή το ελληνικό κράτος επιδοτεί τους κλινικάρχες επιπλέον των δυσθεώρητων ποσών που τσεπώνουν από τις οικογένειες των ασθενών.

Τι γίνεται όμως με τις οικογένειες και τους ασθενείς που δεν έχουν ούτε ένα κεραμύδι να ξεπουλήσουν; Η μόνη λύση είναι να γυρίσουν σπίτι τους και ο ασθενής να αποβιώσει. Τόσο στυγνά, τόσο ταξικά και τόσο απάνθρωπα. Άλλη λύση στο περιβόητο ευρωπαϊκό και σύγχρονο ελληνικό κράτος που λέγεται Ελλάδα δεν υπάρχει!

Επόμενο στάδιο αφού ολοκληρωθεί η νοσηλεία του θύματος τροχαίου στα ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης (συνήθως ολοκληρώνεται ταχύτερα λόγω οικονομικού αδιεξόδου της οικογένειας του ασθενούς) είναι η επιστροφή του ασθενούς στο σπίτι (εφόσον δεν έχει ξεπουληθεί κι αυτό για να πληρωθεί η νοσηλεία στο ιδιωτικό κέντρο του μεγαλοεπιχειρηματία κλινικάρχη). Στο σπίτι αρχίζει δεύτερος αγώνας γιατί ένας επιζών από τροχαίο έχει τεράστιες ανάγκες περίθαλψης και φροντίδας αλλά και συνέχισης των ειδικών θεραπειών κατ οίκον πλέον. Τι γίνεται όμως όταν τα μέλη της οικογένειας πρέπει να επιστρέψουν στην θέση εργασίας τους, παρόλο που ο ασθενής λόγω της αναπηρίας δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να ζήσει μόνος του; Ποιος θα καλύψει τα έξοδα αποκλειστικής νοσοκόμας, τα ιατροφαρμακευτικά έξοδα και τα έξοδα των καθημερινών θεραπειών του επιζώντος; Η αναπηρική σύνταξη που με τα βίας φτάνει τα 700 ευρώ; Προφανώς και όχι. Άρα τι λύσεις υπάρχουν; Η μια λύση είναι να αυξηθούν οι αναπηρικές συντάξεις αναλογικά με τα έξοδα αποκατάστασης και συντήρησης του ασθενούς ή σε διαφορετική περίπτωση να παρέχονται δωρεάν για όσο χρειαστεί οι θεραπείες και τα ιατροφαρμακευτικά του από το ίδιο το κράτος. Επειδή όμως ζούμε στο νεοφιλελεύθερο σύστημα που αυτά δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ γιατί πάνω απ' όλα επικρατεί το δόγμα κόστους-οφέλους, και τι όφελος να έχει για τα κέρδη του κεφαλαιοκρατικού συστήματος ένας ανάπηρος επιζών, πάμε στη δεύτερη λύση που για τα δεδομένα του καπιταλιστικού κράτους μοιάζει η πιο λογική (ή μήπως όχι;). Η δεύτερη λύση λοιπόν, για να καλυφθούν οι ανάγκες και τα έξοδα ενός επιζώντα με αναπηρία από τροχαίο έγκλημα που του προκάλεσε εγκληματίας οδηγός, είναι η κάλυψη όλων των εξόδων και αναγκών από την ασφαλιστική εταιρία που καλύπτει τον εγκληματία οδηγό. Τι γίνεται όμως στη περίπτωση που η αστική Δικαιοσύνη και οι δικαστικοί λειτουργοί βγάζουν αποφάσεις προς όφελος των κερδών των ασφαλιστικών εταιριών κόντρα και αντίθετα στα αιτούμενα του θύματος;

Τρίτο λοιπόν, στάδιο που καλείται να έρθει αντιμέτωπος ο επιζών ανάπηρος από τροχαίο είναι το ίδιο το κράτος και οι θεσμοί του (εν προκειμένω ο θεσμός της Δικαιοσύνης). Σε αυτό το στάδιο ο επιζών και η οικογένειά του θα αντικρίσει το αποκορύφωμα της κρατικής αναλγησίας και αδιαφορίας. Ο μεγάλος εμπαιγμός θα πραγματωθεί στις αίθουσες των δικαστηρίων! Εκεί οι λαβωμένες ανεπανόρθωτα οικογένειες και το ίδιο το θύμα, αφού πρώτα έχουν ξεπουληθεί για να καλύψουν τα ιατρικά έξοδα του ασθενούς στα ιδιωτικά κέντρα αποκατάστασης, προσφεύγουν μετά από καιρό, λόγω της γνωστής εξοντωτικής κωλυσιεργίας των δικαστηρίων, με την ελπίδα ότι επιτέλους η Δικαιοσύνη του κράτους θα αναγνωρίσει το Γολγοθά που ανεβαίνει το ίδιο το θύμα και μαζί του όλη η οικογένεια και τουλάχιστον θα καταδικάσει τον εγκληματία οδηγό για την ανεπανόρθωτη βλάβη που τους προκάλεσε και παράλληλα θα αναγκάσει την ασφαλιστική εταιρία του δράστη να πληρώσει στο έπακρον και εφ' όρου ζωής τα ιατρικά έξοδα και ανάγκες του ανάπηρου θύματος. Τι πιο λογικό και πιο δίκαιο για τη καταστροφή που προκλήθηκε στο θύμα θα πει κάποιος; Έλα όμως που τίποτα δεν είναι λογικό και δίκαιο στο κράτος που λέγεται Ελλάδα! Σε αντίθεση με όλα όσα διεκδικεί λοιπόν, ο επιζών με αναπηρία από τροχαίο έγκλημα, ο θεσμός της ελληνικής Δικαιοσύνης, μέσω των δικαστών, στη συντριπτική πλειονότητα των υποθέσεων εκδίδει αποφάσεις που δεν καλύπτουν ούτε το 50% των αιτημάτων και λογικών διεκδικήσεων του θύματος. Μα πως γίνεται αυτό θα αναρωτηθεί κάποιος τη στιγμή που τα αντανακλαστικά της ελληνικής δικαιοσύνης σε άλλες περιπτώσεις είναι άμεσα και δεν χωρούν αμφισβήτησης όπως π.χ στη ποινική δίωξη όσων διαμαρτύρονται μπροστά από το μνημείο του αγνώστου στρατιώτη; Κι όμως γίνεται... γιατί στη περίπτωση των τροχαίων εμπλέκονται συμφέροντα ασφαλιστικών κολοσσών και αυτοκινητοβιομηχανιών, και οι Δικαστές είναι ευρέως γνωστό ότι μπροστά στο δίλημμα της υπεράσπισης των κερδών των μεγαλοεταιριών από τη μία ή της υπεράσπισης της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας ενός ανήμπορου ανθρώπου από την άλλη, θα ταχθούν ξεδιάντροπα και απροκάλυπτα με το μέρος των ισχυρών αυτού του κόσμου.

Το ερώτημα που βροντοφωνάζουμε χρόνια ολόκληρα όλοι και όλες, θύματα και συγγενείς ανάπηρων από τροχαίες συγκρούσεις, με την απαίτηση να ακουστεί και να απαντηθεί από το αστικό κράτος είναι ένα: Πώς θα ζήσει τελικά ένας ανάπηρος από τροχαίο που αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να επιτελέσει βασικές λειτουργίες, όταν δεν καλύπτονται τα βασικά του έξοδα και ανάγκες ούτε από το ελληνικό κράτος πρόνοιας ούτε από τις αποφάσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης; Η μέχρι σήμερα κρατική αδιαφορία και προκλητική δικαστική μεροληψία υπέρ των κερδών των ισχυρών απαντά στο παραπάνω ερώτημα, εντελώς στυγνά και απάνθρωπα, οδηγώντας τα ανάπηρα θύματα τροχαίων στην ψυχική αλλά το κυριότερο υλική εξόντωση.

Με την ΟΡΓΗ να μας κατακλύζει, όλοι και όλες εμείς, ανάπηρα θύματα και συγγενείς, δίνουμε όρκο τιμής και αξιοπρέπειας να μην σταματήσουμε να διεκδικούμε Ορατότητα Συμπερίληψη και Δικαίωση. Γιατί η ζωή είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο των λίγων και ισχυρών!

Ο Πάνος Ιωάννου είναι ο αδερφός του Νίκου, επιζώντα με βαριά αναπηρία από τροχαίο έγκλημα εν ώρα εργασίας ως ντελίβερι το Σεπτέμβριο του 2019 στην Αταλάντη Φθιώτιδας και μέλος του Δ.Σ του Πανελλαδικού Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα.