Η Αγία και Μεγάλη Τετάρτη: Ο Νιπτήρας και ο Μυστικός Δείπνος - ΒΙΝΤΕΟ

2022-04-20

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μετάνοια [της αμαρτωλής γυναίκας], την προδοσία [του Ιούδα], ενώ σηματοδοτεί, θα λέγαμε, και την αρχή του τέλους στο δρόμο προς τη Σταύρωση για τον Θεάνθρωπο Ιησού με τον Μυστικό Δείπνο. Κατά την διάρκεια της σημερινής ημέρας αναφέρονται στις ιερές ακολουθίες η μετάνοια και η μεταστροφή της πόρνης που άλειψε με μύρο τα πόδια του Ιησού, ο Μυστικός Δείπνος, δηλαδή η παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, η προσευχή του Χριστού στο Όρος των Ελαίων και η προδοσία του Ιούδα.

Κατά την διάρκεια του Εσπερινού της Μεγάλης Τετάρτης [πρωί] διαβάζεται η περικοπή από το ευαγγέλιο του Ιωάννη, όμως το περιεχόμενο και η υμνολογία της ημέρας είναι εμπνευσμένη από την περικοπή του ευαγγελίου του Λουκά. Σύμφωνα με το ευαγγέλιο του Ιωάννη, ο Ιησούς προσκλήθηκε σε δείπνο στο σπίτι του Σίμωνος του Φαρισαίου. Στην ίδια πόλη βρισκόταν μία πόρνη, που μόλις έμαθε ότι ο Ιησούς ήρθε, θέλησε να μάθει σε ποιο σπίτι ήταν προκειμένου να τον συναντήσει. Ενώ ο Ιησούς έτρωγε και συζητούσε με τους υπόλοιπους παρευρισκόμενους, μπήκε ξαφνικά στο σπίτι η γυναίκα, κρατώντας στα χέρια της αλαβάστρινο δοχείο γεμάτο με μύρο. Προχώρησε στο μέρος του Ιησού και αφού στάθηκε πίσω του, γονάτισε κλαίγοντας, άνοιξε το δοχείο και άρχισε να ρίχνει μύρο και να πλένει τα πόδια του Ιησού, ενώ ταυτόχρονα έπεφταν τα δάκρυα της σαν ποτάμι από τα μάτια της. Αφού άδειασε το δοχείο, με τα μαλλιά της σκούπισε τα πόδια του Ιησού καταφιλώντας τα. Τότε ο Ιησούς γύρισε προς την γυναίκα και της είπε: «Σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου». 'Ολοι οι παραβρισκόμενοι άρχισαν να διερωτώνται ποιος είναι αυτός που μπορεί να συγχωρέσει αμαρτίες, ενώ ο Κύριος, απευθυνόμενος πάλι σε εκείνη, της είπε: «Η πίστη σου σε έσωσε, πήγαινε στο καλό». Η Εκκλησία χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο περιστατικό, συγκρίνοντας τη μετάνοια της πόρνης [που σημειωτέον δεν είναι η Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, όπως πιστεύουν οι Καθολικοί] με το ολίσθημα του Ιούδα και παραλληλίζει τις δύο ψυχικές καταστάσεις. Η πόρνη ελευθερώνεται από την αμαρτία και μετανοεί, ενώ ο Ιούδας αιχμαλωτίζεται από τη φιλαργυρία και χωρίζεται απ' το Θεό.

Νωρίς το απόγευμα ψάλλεται η Ακολουθία του Ευχελαίου, ενός από τα επτά Μυστήρια της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας.

Το βράδυ ψάλλεται στις Εκκλησίες ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης. Στην υμνολογία κυριαρχούν τα γεγονότα της νίψεως των ποδών των αποστόλων από τον Κύριο, του Μυστικού Δείπνου, της προσευχής του Κυρίου προς τον πατέρα του στην Γεθσημανή πριν από την σύλληψή του και της προδοσίας του Κυρίου από τον Ιούδα. Ακολουθεί το βασικό τροπάριο της ημέρας, «Ότε οι ένδοξοι μαθηταί», που αποδίδεται στον Ρωμανό τον Μελωδό:

Ότε η ένδοξοι μαθηταί εν τω νιπτήρι εφωτίζοντο, τότε Ιούδας ο δυσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας, εκοτίζετο· και ανόμοις κριταίς σε τον δίκαιον κριτήν παραδίδωσι. Βλέπε, χρημάτων εραστά, τον δια ταύτα αγχόνη χρησάμενον· φεύγε ακόρεστον ψυχήν την διδασκάλω τοιαύτα τολμήσασαν. Ο περί πάντων αγαθός, Κύριε, δόξα σοι.