Η ΛΑΡΚΟ, το relocation και ο Elon Musk
Γράφει ο Αναστάσης Ασκητάς
Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να κλείσει τη ΛΑΡΚΟ που εδώ και δεκαετίες δραστηριοποιείται στην εξόρυξη και εμπορία νικελίου, ενός προϊόντος πολύ χρήσιμου στην κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Οι σημαντικές μακροοικονομικές αποφάσεις, η βιομηχανική πολιτική και ο στρατηγικός σχεδιασμός για την παραγωγή μιας χώρας είναι βασικά χαρακτηριστικά της ουσίας του πολιτικού προγραμματισμού μιας κυβέρνησης, ενός πολιτικού συστήματος και ευρύτερα του συνόλου μιας οικονομίας. Και αυτό γιατί έχουν αντίκτυπο άμεσα στην ευημερία των πολιτών και στον πλούτο της χώρας, όσο και μεσομακροπρόθεσμα στις προοπτικές της.
Είναι δεδομένο πως οι αποφάσεις αυτές πρέπει να λαμβάνονται με σοβαρότητα, βαθιά ανάλυση και σχεδιασμό με βάση τη συγκυρία, το μέλλον και το διεθνές περιβάλλον, ειδικά όταν μιλάμε για μια χώρα σαν την Ελλάδα που δεν μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις διεθνείς αποφάσεις.
Η απαξίωση και το κλείσιμο μιας βιομηχανίας με παράδοση δεν είναι επιλογή που μπορείς να κάνεις χωρίς σκέψη. Είναι παρωχημένος ο τρόπος λειτουργίας της; Είναι διεθνώς μη ανταγωνιστικό το προϊόν της; Τι θα γίνει με τον εξοπλισμό και τις εγκαταστάσεις της; Τι θα γίνει με τους εγχώριους πελάτες και προμηθευτές της των οποίων η παραγωγή θα κλονιστεί; Τι θα γίνει με τους εργαζόμενους και το ανθρώπινο κεφάλαιο (γνώσεις, εμπειρία, τρόπος δουλειάς) που αυτοί συγκέντρωσαν όλες τις προηγούμενες δεκαετίες; Ποιο το αποτύπωμα στην στρατηγική αυτονομία της χώρας;
Όλα αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να απαντήσεις - τουλάχιστον στον εαυτό σου - πριν κλείσεις το εργοστάσιο. Και πρέπει να λάβεις υπόψη σου, ποιες εξελίξεις υποθέτεις ότι θα σημειωθούν στη συγκεκριμένη αγορά κατά τις επόμενες δεκαετίες, ποιες είναι οι διεθνείς τάσεις και ποιες οι συνέπειες της απόφασής σου στην τοπική κοινωνία και σε επίπεδο περιφερειακής πολιτικής, όταν κλείνεις μια μεγάλη βιομηχανία, από τις λίγες που δεν είναι κοντά σε μεγάλο αστικό κέντρο.
Η διεθνής τάση σήμερα υπαγορεύεται από τη σύγκρουση της Δύσης με την Κίνα και την ειλημμένη απόφαση - κυρίως εκ μέρους των ΗΠΑ - να επιστρέψει ένα μέρος τουλάχιστον της δυτικής παραγωγής στο γεωγραφικό χώρο του δυτικού κόσμου. Μπορεί στο τέλος, η κρίση στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες να τελειώσει αναίμακτα και το διεθνές εμπόριο να παραμείνει ως έχει, ωστόσο ένα μέρος έστω στρατηγικών τομέων της παραγωγής θα επιστρέψει στην Ευρώπη και την Αμερική. Τομείς όπως η υψηλή τεχνολογία, οι επεξεργαστές και άλλοι, θα επανεγκατασταθούν προκειμένου η Δύση να μην είναι ευάλωτη στα κινεζικά εμπόδια. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται relocation.
Άρα η τάση διεθνώς, είναι να ανοίγουμε εργοστάσια στο γεωγραφικό, πολιτισμικό και γεωπολιτικό χώρο στον οποίο ανήκει και η Ελλάδα. Ιδιαίτερα αυτά που έχουν έντονη τεχνολογική και στρατηγική χροιά. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρωτοστατεί διεθνώς στην προσπάθεια να εγκαταλειφθούν τα ορυκτά καύσιμα και να μεταβούμε σε πιο φιλικές προς το περιβάλλον μορφές ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, έντονα προωθείται η ηλεκτροκίνηση στα αυτοκίνητα. Βασική πρώτη ύλη για τις απαραίτητες μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, είναι το νικέλιο που παράγει και εμπορεύεται η ΛΑΡΚΟ.
Επιχειρηματίες σε όλο τον κόσμο θα σκέφτονταν να επενδύσουν και να ξεκινήσουν μια επιχείρηση σαν τη ΛΑΡΚΟ, ώστε να επωφεληθούν από την όλο και αυξανόμενη τιμή του όλο και πιο απαραίτητου νικελίου. Κράτη που θέλουν να διατηρήσουν την κυριαρχία τους, τη στρατηγική τους αυτονομία και τον πλούτο τους, θα σχεδίαζαν να αναπτύξουν βιομηχανία σαν τη ΛΑΡΚΟ για να μην είναι ευάλωτα απέναντι στις τεχνολογικές εξελίξεις. Αλλά, η Ελλάδα αυτή την επιχείρηση την κλείνει στη δεδομένη συγκυρία.
Δε χρειάζεται μάλιστα να υποθέσει κανείς την εξέλιξη της τιμής του νικελίου. Ο ίδιος ο Elon Musk, ιδρυτής της Tesla και σύμβολο της σύγχρονης οικονομίας, είχε δηλώσει πως το νικέλιο είναι ο νέος χρυσός και είχε ζητήσει από τους κατά τόπους παραγωγούς να εξορύξουν όσο περισσότερο μπορούν και η Tesla θα τους προσφέρει πολυετή γιγάντια συμβόλαια, εφόσον είναι περιβαλλοντικά άρτιοι. Είναι ενδεικτικό πως ένα μοντέλο Tesla περιέχει περίπου 30 κιλά νικελίου.
Καταλαβαίνει κανείς εύκολα πως όσο προχωρά η ηλεκτροκίνηση, η αυξανόμενη παραγωγή θα απαιτεί όλο και περισσότερο νικέλιο, μέταλλο το οποίο η γη της Ελλάδας διαθέτει και ταυτόχρονα η Ελλάδα διαθέτει και τη συσσωρευμένη εμπειρία, τις εγκαταστάσεις, τους ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά, έτοιμο πελατολόγιο και δίκτυα πωλήσεων, αλλά επιλέγει - σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία - να τα κλωτσήσει όλα αυτά.
Αν μη τι άλλο, στην καλύτερη δε βγάζει νόημα. Μετά από μια δεκαετία βαθιάς κρίσης που μας ανάγκασε να συζητήσουμε για τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας μας και τις παθογένειες του παραγωγικού μας μοντέλου, είναι προβληματικό να μην μπορούμε να διαβάσουμε τις διεθνείς τάσεις, τις τεχνολογικές εξελίξεις και το μακροοικονομικό αναπτυξιακό συμφέρον της χώρας.
Πάνω σε ποια παραγωγή θα στηριχθεί η οικονομία μας; Πώς θα κρατήσουμε στην Ελλάδα μορφωμένους ανθρώπους να δουλέψουν και να αμειφθούν ανάλογα;
Αν συμμερίζεται κανείς αυτούς τους προβληματισμούς, οφείλει να ανησυχεί για το κλείσιμο και την απαξίωση της ΛΑΡΚΟ. Μιας εταιρείας που η παγκόσμια τεχνολογική και παραγωγική συγκυρία ευνοεί.