Η ετερόφωτη Δημοκρατία

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε μια τεράστια στροφή πολιτικής της Ελλάδος σε ό,τι αφορά το ενεργειακό μας δόγμα. Μέσα σε πανηγυρισμούς και παράτες κρύφτηκε ότι από τη «νέα, φιλόδοξη εθνική στρατηγική για την ενέργεια, το περιβάλλον και το κλίμα», που «θα κλείσουμε όλους τους λιγνιτικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το τέλος του 2028» (Κυριάκος Μητσοτάκης, Γενική Συνέλευση ΟΗΕ, 27.9.2019), περάσαμε στο δόγμα «drill, baby, drill» του Ντόναλντ Τραμπ. Εξ ου και οι υπερβολές για ενεργειακή αυτονομία της χώρας ή, ακόμη χειρότερα, ότι «θα γίνουμε το Κατάρ της Ανατολικής Μεσογείου».

Είναι μια κίνηση απολύτως κατανοητή από γεωπολιτικής σκοπιάς. Η Ελλάδα ζει με το διαρκές άγχος εξ ανατολών, την Τουρκία, που τα τελευταία χρόνια του Ταγίπ Ερντογάν απέκτησε ανησυχητικά χαρακτηριστικά. Η γείτων κυβερνάται από ένα καθεστώς τύπου Βλαντιμίρ Πούτιν, κάτι που φαίνεται από την υποχώρηση της δημοκρατίας στο εσωτερικό –φυλακίσεις αντιπολιτευόμενων ηγετών, κλείσιμο μέσων ενημέρωσης κ.λπ.– και τις αναθεωρητικές ρητορικές σε ό,τι αφορά τις διεθνείς σχέσεις, με κύριο χαρακτηριστικό την ανασκαφή περασμένων μεγαλείων.

Συνεπώς, η ύπαρξη αμερικανικών –έστω βρώμικων– κολοσσών στην περιοχή, συν το «δωράκι» του κάθετου αγωγού στον ασταθή ηγεμόνα, που συμφώνως με τα σχέδια θα μεταφέρει το ακριβό σχιστολιθικό αέριο μέχρι την Ουκρανία, αποτελούν πρωτίστως αμυντικά και ουχί οικονομικά πλεονεκτήματα, διότι δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν. Η τεχνολογία, η οικονομία και ο κόσμος αλλάζουν ταχύτερα απ' όσο μπορούμε να φανταστούμε. Ο Πούτιν είναι 73 ετών, ο πόλεμος στην Ουκρανία κάποια στιγμή θα σταματήσει και μπορεί σε λίγα χρόνια οι αγορές να στραφούν πάλι στο φθηνό ρωσικό αέριο κάνοντας τον αγωγό ασύμφορο.

Αυτό που πρέπει να μας απασχολήσει είναι ότι η μηχανική της αλλαγής του ενεργειακού μας δόγματος έγινε και αυτή ασυζητητί.

Αυτό όμως που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η μηχανική της αλλαγής του ενεργειακού μας δόγματος. Εγινε και αυτή ασυζητητί. Οπως ορθώς παρατήρησε η κ. Αννα Διαμαντοπούλου, «να κάνουμε εξορύξεις αλλά πρέπει να δούμε τις συμφωνίες, ποια είναι τα έσοδα της χώρας; (…) Δεν πρέπει να ξέρουμε τι επενδύσεις θα χρειαστούν στη χώρα μας για τον κάθετο αγωγό υγροποιημένου αερίου; (…) Είναι δυνατόν να μην έχει γίνει συζήτηση στη Βουλή για τέτοιες μεγάλες συμφωνίες, που δεσμεύουν τη χώρα για τα επόμενα 30 χρόνια και αφορούν εξάρτηση από μία πηγή; (…) Τι είδους δημοκρατία είναι αυτή που ανακοινώνουμε, πανηγυρίζουμε, βγαίνουμε φωτογραφίες και όλοι λέμε "ωσανά". Μπορεί να είναι όλα θετικά, αλλά δεν πρέπει να γίνει αυτή η συζήτηση;» (ΣΚΑΪ, 12.11.2025).

Γράφαμε πριν από δύο εβδομάδες για το ετερόφωτον της Ελληνικής Δημοκρατίας. Ο κοινοβουλευτισμός άντεξε διότι δυτικοσπουδαγμένες ελίτ εργάζονταν για το καταγωγικό όραμα του ελληνικού κράτους, που στόχος ήταν –κατά πως λέει η Διακήρυξη της Α΄ Εθνικής Συνέλευσης Επιδαύρου (1822)– «να εξομοιωθώμεν με τους λοιπούς συναδέλφους μας Ευρωπαίους χριστιανούς». Αναρωτιόμασταν τι μπορεί να συμβεί τώρα που «οι συνθήκες αλλάζουν. Η Δημοκρατία υποχωρεί στις δυτικές χώρες, αυτές που είχαμε οδηγό και πρότυπο» («Το φιλελεύθερο κενό», 2.11.2025).

Αυτή η ξαφνική και τεράστια αλλαγή του ενεργειακού δόγματος υπογραμμίζει τους παραπάνω φόβους. Οχι ότι θα αντιδρούσε κανείς –το εξ ανατολών άγχος είναι διακομματικό– ή ό,τι δεν έπρεπε να γίνει. Ομως η στροφή από το «η Ελλάδα πιστεύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δεν πρόκειται να αρχίσει να σκάβει τον βυθό της Μεσογείου για να βρει αέριο και πετρέλαιο» (Νίκος Δένδιας, Arab News, 21.4.2021) στους σημερινούς πανηγυρισμούς για τις δοκιμαστικές εξορύξεις, είναι τεράστια. Πόσα άλλα δόγματα μπορεί να αλλάξουν, έτσι ξαφνικά, υπό εξωτερικές πιέσεις και χωρίς να προηγηθεί μια συζήτηση –έστω για τα μάτια της Δημοκρατίας– στο Κοινοβούλιο;

Πάσχος Μανδραβέλης

Δημοσιογράφος

Ο Πάσχος Μανδραβέλης γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1963. Σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε media studies στο New School της Νέας Υόρκης. Έχει εκδώσει τα βιβλία «Είπαν. Το λεξικό του έξυπνου λόγου» (Εκδ. Καστανιώτη), «Ασκήσεις φιλελευθερισμού» (Εκδ. Δαρδανός), «Κρίση και Ακρισία» (Εκδ. Παπαδόπουλος). Συμμετείχε στα «Υπό το μηδέν. Τέσσερα σχόλια για την κρίση» (εκδ. Ωκεανίδα), Βία (εκδ. Πόλις). Έχει μεταφράσει στα ελληνικά το βιβλίο του David Brown, «Δικτατορία στον κυβερνοχώρο» (Εκδ. Καστανιώτη) Εργάζεται ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «Καθημερινή».

Πηγή   https://www.kathimerini.gr/opinion/563922823/i-eterofoti-dimokratia/