Χρήστος Σταϊκούρας: Άρθρο-παρέμβαση στην ιστοσελίδα Real.gr με αφορμή το σχέδιο νόμου του ΥΠΥΜΕ για τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και την Οδική Ασφάλεια
Άρθρο-παρέμβαση στην ιστοσελίδα Real.gr με αφορμή το σχέδιο νόμου του ΥΠΥΜΕ για τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και την Οδική Ασφάλεια
Κάθε μέρα, στη χώρα μας, χάνονται ή τραυματίζονται άνθρωποι στην άσφαλτο.
Πρόκειται για ένα διαχρονικό ζήτημα που αφορά την ανθρώπινη ζωή, το υπέρτατο αγαθό που οφείλουμε να προστατεύσουμε με κάθε δυνατό μέσο.
Την προηγούμενη δεκαετία, η Ελλάδα κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση του αριθμού των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ένας από τους σημαντικότερους λόγους γι' αυτό ήταν η κατασκευή και η θέση σε κυκλοφορία σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων, που κατέστησαν ασφαλέστερο το εθνικό οδικό δίκτυο. Η εξέλιξη αυτή, όμως, δεν επιτρέπει κανέναν εφησυχασμό, πρώτον γιατί ο απόλυτος αριθμός των θυμάτων παραμένει υψηλός, δεύτερον, γιατί η αύξηση των κυκλοφορούντων οχημάτων, ειδικά στα αστικά κέντρα, αυξάνει ταυτόχρονα και την πιθανότητα να γίνουν ατυχήματα, όπως ήδη αποδεικνύεται, και τρίτον διότι η χώρα μας εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά δυστυχημάτων στην Ευρώπη από τροχαία στους αστικούς ιστούς, ειδικά με μηχανοκίνητα δίκυκλα.
Απέναντι, λοιπόν, σε ένα δυναμικό και εξελισσόμενο φαινόμενο, απαιτούνται νέες δυναμικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπισή του. Η Κυβέρνηση έχει ως άμεση προτεραιότητα την αναβάθμιση της οδικής ασφάλειας και, κατά συνέπεια, τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και της καθημερινότητας των πολιτών.
Σε αυτή την κατεύθυνση:
1ον. Συνεχίζει την κατασκευή σύγχρονων αυτοκινητοδρόμων και σε περιοχές με βαρύ ιστορικό ατυχημάτων, όπως είναι ο οδικός άξονας Πάτρα – Πύργος και ο ΒΟΑΚ.
2ον. Προβαίνει, βραχυπρόθεσμα και μεταβατικά, σε έργα ενίσχυσης της ασφάλειας των σημερινών υποδομών.
3ον. Ενθαρρύνει, στρατηγικά, τη χρήση – και ενσωμάτωση στην καθημερινότητα των πολιτών – νέων και αναβαθμισμένων μέσων μαζικής μεταφοράς και ήπιων μορφών μετακίνησης, περιορίζοντας έτσι και τη χρήση του αυτοκινήτου.
4ον. Χορηγεί κίνητρα για την ανανέωση του – εν πολλοίς πεπαλαιωμένου – στόλου ιδιωτικών οχημάτων.
5ον. Ιδρύει το Εθνικό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας.
6ον. Δρομολογεί την εγκατάσταση καμερών κατά μήκος των οδικών αξόνων και σε μέσα μαζικής μεταφοράς, επιδιώκοντας να ελέγξει, μεταξύ άλλων, την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, την παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, τη χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, την παράνομη χρήση λωρίδας αποκλειστικής κυκλοφορίας.
7ον. Εκσυγχρονίζει τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, όπως αποτυπώνεται στο υπό συζήτηση Σχεδίου Νόμου, με αναμόρφωση, εξορθολογισμό και κλιμάκωση των διοικητικών και ποινικών κυρώσεων, ώστε αυτές να αντιστοιχούν στην επικινδυνότητα των παραβάσεων.
Στο Σχέδιο Νόμου προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η μείωση του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου ταχύτητας των οχημάτων, εντός κατοικημένων περιοχών, από τα 50 χλμ/ώρα στα 30 χλμ/ώρα. Αυτή η Κυβερνητική επιλογή μελετήθηκε προσεκτικά και επί μακρόν.
Συζητήθηκε και αποφασίστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο της 29ης Μαρτίου 2024, και εντάχθηκε στη Δημόσια Διαβούλευση του Σχεδίου Νόμου, που έλαβε χώρα από 3 Ιανουαρίου 2025 μέχρι 24 Ιανουαρίου 2025. Είναι μια ώριμη επιλογή.
Τα εκτιμώμενα οφέλη είναι πολλά και σημαντικά.
1ον. Λιγότερα οδικά ατυχήματα.
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών και το Τμήμα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, οι περιοχές με όριο ταχύτητας τα 30 χλμ/ώρα έχουν σημειώσει σημαντική μείωση του κινδύνου ατυχημάτων και της σοβαρότητας αυτών, έως και 40%. Μάλιστα, ένα όχημα που κινείται με 50 χλμ/ώρα έχει σχεδόν πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να σκοτώσει έναν πεζό σε σύγκριση με όχημα που κινείται με 30 χλμ/ώρα. Η διαφορά δεν είναι απλώς αριθμητική. Είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.
2ον. Μείωση κατανάλωσης καυσίμων και ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Οι χαμηλότερες ταχύτητες οδηγούν σε χαμηλότερη κατανάλωση καυσίμων, έως και 12%. Επίσης, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οξειδίου του αζώτου και σωματιδίων που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα, μπορούν να περιοριστούν έως και 19%.
3ον. Βελτίωση κυκλοφοριακής ροής.
Ο κυκλοφοριακός φόρτος μειώνεται, καθώς οι χαμηλότερες ταχύτητες ενθαρρύνουν και διευκολύνουν τη χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς και τις ενεργητικές μετακινήσεις (ποδήλατο, περπάτημα). Επίσης, η μείωση του ορίου ταχύτητας μπορεί να οδηγήσει, κατά περίπτωση, και σε βελτίωση της ροής της κυκλοφορίας, της συμφόρησης και των χρόνων διαδρομής. Η διαμόρφωση συνθηκών βιώσιμης αστικής κινητικότητας, μέσω και της μείωσης της ταχύτητας, ενισχύεται με την παραχώρηση ζωτικού και ασφαλούς χώρου σε οχήματα μικροκινητικότητας.
Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν υιοθετήσει ή/και δρομολογήσει αυτό το όριο ταχύτητας. Μεταξύ άλλων, το Γκράτς, το Εδιμβούργο, η Μαδρίτη, η Βαρκελώνη, η Νάντ, η Χάγη, η Ζυρίχη, η Βιέννη, το Μπιλμπάο, οι Βρυξέλλες, το Παρίσι, η Λυών, η Κοπεγχάγη, η Φλωρεντία, το Άμστερνταμ, η Βαλένθια, η Λιλ, το Μόναχο, η Μπολόνια, το Ελσίνκι. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: μείωση των θανάτων έως και 50%, της ηχορύπανσης κατά 50% και των τραυματισμών σε ποσοστά άνω του 40%.
Ενδεικτικά, στις Βρυξέλλες, η μείωση της ταχύτητας είχε ως αποτέλεσμα, μέσα σε ένα έτος, τη μείωση των θανάτων σε οδικά ατυχήματα κατά 50% και τη μείωση της μέσης κατανάλωσης καυσίμου κατά 10%.
Στο Παρίσι, η μείωση των ταχυτήτων συνέβαλε στη μείωση των ατυχημάτων κατά 25%, στη μείωση των σοβαρών και θανατηφόρων ατυχημάτων κατά 40% και στη μείωση της ηχορύπανσης κατά 50%. Σε Ελσίνκι, Μπιλμπάο, Εδιμβούργο και Ζυρίχη, η μείωση των οδικών ατυχημάτων, μέσα σε ένα έτος, ήταν 42%, 23%, 38% και 25% αντίστοιχα. Στη Βαρκελώνη, σημειώθηκε ετήσια μείωση 12% στα ατυχήματα, 29% στους τραυματισμούς και 41% στους τραυματισμούς δικυκλιστών.
Η κάθε ανθρώπινη ζωή είναι μοναδική και ανεκτίμητη. Η κάθε απώλεια στην άσφαλτο δεν είναι ένας αριθμός, είναι μια οικογένεια που πενθεί. Ο στόχος μας είναι φιλόδοξος, αλλά όχι ανέφικτος. Το "vision zero" δεν είναι ουτοπία. Είναι χρέος μας. Και κάθε βήμα που μας φέρνει πιο κοντά, αξίζει τον κόπο.